Topstories

(advertentie)

Terwijl de politietop zich wentelt in luxe op kosten van de belastingbetaler, moeten cannabis ondernemers knarsetandend toezien hoe zij buiten elk reguleringsplan worden gehouden. Is het afgunst van politiek en politie? Het lijkt er verdacht veel op, betoogt onderzoeker Nicole Maalsté, die ook weet hoe & waarom. Een legale wiettoekomst? ‘Reken je niet rijk. De afgunst tegen de cannagrootverdieners zit diep’, aldus onze columnist.

Vanochtend werd ik wakker met het nieuws dat de volledige ondernemingsraad van de Nationale Politie (COR) is teruggetreden na ophef over geldsmijterij. De politietop trakteerde zichzelf op exclusieve diners, partijen en overnachtingen met champagne-ontbijt in het Amstelhotel. Fascinerend nieuws: Als criminelen op deze luxe manier in het leven staan ziet justitie dat als ‘ondermijning van de samenleving’.

Wie mag er legale wiet gaan kweken?

Regulering van de wietteelt staat bij steeds meer beleidsmakers, justitiemedewerkers, gemeentebesturen en criminologen hoog op het verlanglijstje. Maar wie er dan uiteindelijk mag gaan kweken is nog maar de vraag. Dat jij in de toekomst zo maar een kweekvergunning krijgt is onwaarschijnlijk. Cannabis is een topproduct geworden van de georganiseerde misdaad, schrijven politiedeskundigen Tops en Van der Torre in het Tijdschrift voor de Politie. “In die branche opereren drugsmiljardairs aan de top van de piramide met op het onderste niveau kleine kwekers die af en toe enkele duizenden euro’s opstrijken of knippers die worden uitgebuit.”

Afpakteams uit afgunst

Dat er veel geld te verdienen valt in de wietsector steekt politiefunctionarissen enorm. In gesprekken met burgemeesters en in rechtszaken komt dat onbehagen steeds weer naar voren. Het ergert veel officials dat mensen die illegaal geld verdienen zich dure auto’s, luxe vakanties en mooie huizen kunnen veroorloven. Het heeft er alle schijn naar dat afgunst een belangrijke drijfveer is in de oorlog die opsporingsinstanties tegen de wietsector voeren. Dat is ook het idee achter het ontstaan van zogenoemde afpakteams, die zich bezighouden met het afpakken van vermogen dat (mogelijk) op een criminele wijze verworven is.

Met dank aan halfslachtig gedoogbeleid

“Daar waar de overheid naïef of slap is, ontstaat ruimte voor crimineel handelen die vrijwel altijd benut en gebruikt wordt. Wat dat betreft zijn criminele netwerken alert en inventief”, lees ik in het eerdergenoemde tijdschrift. Dat je rijk kunt worden in de wietsector is een direct gevolg van het halfslachtige gedoogbeleid. Zolang de achterdeur niet wordt geregeld zullen er dus altijd mensen zijn die gebruikmaken van deze leemte. Degenen die cannabisondernemers verwijten dat ze geld verdienen, negeren bovendien dat er grote risico’s kleven aan het opereren in dit schemergebied. Je kunt zeker een flink vermogen opbouwen in deze sector, maar je betaalt daar ook een prijs voor. Je hebt geen enkele rechtszekerheid en bent zeer kwetsbaar. Op dit moment zien we wat dit betekent in de Amsterdamse scene waar coffeeshops te maken hebben met beschietingen.

Staatsmonopolie op wiet en hasj

Volgens de criminologen Fijnaut en De Ruyver is in de jaren ’70 zwaar onderschat dat softdrugshandelaren wel eens heel rijk zouden kunnen worden. In die tijd vonden beleidsmakers het onwaarschijnlijk dat je met softdrugs veel geld zou kunnen verdienen, stellen de criminologen. Dit is echter maar een deel van de waarheid. Begin jaren ’70 wees de ARP (een voorloper van het CDA) al op het risico van ongecontroleerde commercialisering van de wietindustrie. In de nota Touwtrekken om Hennep uit 1970 maakte de Anti-Revolutionaire Partij zich daarom hard voor een staatsmonopolie op de toelevering van wiet. Maar in die tijd durfde de politiek het niet aan om de wietteelt of hasjproductie te regelen.

Los van het feit dat de heren Fijnaut en De Ruyver zich wat dat betreft maar half hebben ingelezen, is het opvallend dat het financiële gewin in discussies over regulering van de achterdeur steeds maar weer naar voren wordt gebracht. Niets is erger dan een rijke boef. Een coffeeshopondernemer die meer verdient dan de Balkenendenorm is een gruwel.

Onderzoek van Motivaction (2015) heeft echter aangetoond dat 77% van de VVD-achterban voor regulering of legalisering van cannabis is. De angst voor stemmenverlies lijkt dus onterecht

Het lijkt ook een van de belangrijkste redenen te zijn waarom coffeeshopexploitanten, henneptelers en andere cannabisondernemers die nu actief zijn in de wietsector worden buitengesloten van veel reguleringsplannen die her en der worden opgesteld. Ze hebben hun zakken al lang genoeg kunnen vullen, is het idee. Burgemeesters en anderen die plannen maken om de hennepteelt te regelen willen alleen zaken doen met partijen die geen binding hebben met de cannabissector.

VVD heeft géén standpunt over wietteelt

Als bankiers, grote ondernemers of andere gerespecteerde grootverdieners meer verdienen dan de minister-president, hebben politici daar doorgaans weinig moeite mee. Binnen de VVD lijkt men in ieder geval kansen te ruiken. Op 19 november dienen de VVD-fractievoorzitters in Den Bosch, Eindhoven, Breda, Tilburg, Helmond en VVD-Statenfractie Brabant een motie in. Zij eisen dat de VVD een duidelijk standpunt inneemt in de discussie over regulering.

Op dit moment staat er niets in het verkiezingsprogramma van de VVD over hennepteelt. De woordvoerder van de jongerenorganisatie van de VVD, Rutger de Ridder, vindt dat de VVD ballen moet tonen om de wiet te reguleren. Hij meent dat de VVD dit niet durft omdat ze bang zijn voor de traditionele kiezer. Onderzoek van Motivaction (2015) heeft echter aangetoond dat 77% van de VVD-achterban voor regulering of legalisering van cannabis is. De angst voor stemmenverlies lijkt dus onterecht.

Oogkleppen

De indieners van de motie stellen dat zij niet langer met oogkleppen willen rondlopen. De ondermijnende effecten van de criminaliteit zijn te groot. Elke gemeente moet volgens hen de mogelijkheid krijgen om zelf de hennepteelt te reguleren. Zij zouden daarom graag de volgende tekst aan het partijprogramma willen toevoegen: “Toelevering aan coffeeshops dient zo geregeld te worden dat het uit de criminaliteit wordt gehaald, waardoor kan worden toegezien op de kwaliteit van de eindproducten. Illegale kwekers pakken we keihard aan.”

Vrienden van de politiek

De tekst biedt ruimte voor allerlei mogelijke scenario’s. Dat is goed nieuws. Maar reken je niet rijk. De afgunst tegen de cannagrootverdieners zit diep. En allerlei binnen- en buitenlandse partijen lopen zich al warm om mee te dingen naar zo’n felbegeerde teeltvergunning. De kans dat die naar bevriende partijen van politici gaat is zeer groot. Dat dit soort grote partijen zeer ondermijnende effecten op samenleving kunnen hebben, daar hebben we het verder niet over.

De teruggetreden raadsleden van de Nationale politie zullen in ieder geval weinig merken van hun ondermijnende gedrag. Ze zijn allemaal in vaste dienst en krijgen waarschijnlijk na hun laakbare gedrag een ander baantje binnen de organisatie. 

[openingsbeeld: vladwel/Shutterstock] (advertentie)