Topstories

(advertentie)

De afgelopen tien jaar is de samenleving de strijd tegen schadelijke bacteriën langzaam aan het verliezen. Niet alleen lijken sommige bacteriën resistent tegen antibiotica, ook de ontwikkeling van nieuwe soorten antibiotica staat stil waardoor antibiotica-resistentie een serieuze dreiging is worden. Het goede nieuws is dat cannabinoïde-antibiotica een deel van de problemen kan oplossen. Tijd om eens te kijken hoe ver de wetenschap hiermee is.

Cannabis, de antibiotica van de toekomst?

Een studie die in 2011 werd gepubliceerd in het British Journal of Pharmacology liet zien dat er meer dan twintig soorten antibiotica werden geproduceerd tussen 1940 en 1962. Daarna zijn er slechts twee nieuwe soorten bijgekomen. Dit was nooit echt een probleem, want de bestaande antibiotica waren nog ruim voldoende werkzaam.

Daar lijkt nu echter een einde aan te komen. Het gebeurt steeds vaker dat bacteriën resistent zijn tegen antibiotica en dat is verontrustend. Dit vraagt langzaam maar zeker om een geheel andere behandeling dan de antibiotica die momenteel ingezet worden bij bacteriële infectieziektes.

Gelukkig staan we er niet zo slecht voor als het misschien lijkt bij het behandelen van antibiotica-resistente aandoeningen. Hoewel het onderzoek nog maar in de beginfase zit, zouden artsen en apothekers op een dag cannabinoïde-antibiotica kunnen voorschrijven aan hun patiënten.

Voorlopig onderzoek toont namelijk aan dat één soort verbindingen kan helpen om de dreiging van bacteriën te beheersen en in sommige gevallen zelfs te vernietigen. Het gaat dan om de methicilline-resistente Staphylococcus aureus (de MRSA-bacterie). Antibiotica, ontwikkeld met cannabis, zou dus de antibiotica van de toekomst kunnen zijn.

Antibiotische weerstand; serieuze bedreiging voor de mens

Hadden we deze antibiotica-crisis kunnen voorkomen? Jazeker! En wel door deze vorm van medicatie op de juiste wijze te gebruiken. Zowel artsen als patiënten maken namelijk al jaren misbruik van antibiotica. Oftewel; het wordt in zo’n 50% van de gevallen ten onrechte voorgeschreven.

De verantwoordelijkheid voor het overmatig voorschrijven en gebruiken van antibiotica ligt overigens niet alleen bij de artsen. Dat komt omdat patiënten hun huisartsen soms onder druk zetten om een recept te bemachtigen. Of ze gebruiken het als zelfmedicatie en kopen antibiotica online. Ook was het lange tijd toegestaan om slachtvee antibiotica te geven om de groei te bevorderen en ziektes tegen te gaan.

Er zit overigens geen enkel voordeel aan het gebruiken van een antibioticakuur zonder gegronde redenen. Overmatig gebruik van antibiotica versnelt slechts de snelheid waarmee bacteriën resistent worden. Dit zou kunnen leiden tot veel ernstigere gezondheidsproblemen voor patiënten die wel afhankelijk zijn van antibiotica. En uiteindelijk zou het zelfs een bedreiging kunnen vormen voor de mensheid.

Want zelfs nu antibiotica nog werkt, blijjkt uit een schatting binnen de VS dat er elk jaar meer dan 70.000 MRSA-infecties zijn en 9.000 aan MRSA gerelateerde sterfgevallen.

Dit mag gerust een onheilspellend situatie worden genoemd, zo benadrukt ook voormalig algemeen directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie, drs. Margaret Chan. De organisatie schat dat er in 2050 zo’n 10 miljoen sterfgevallen kunnen zijn door antibiotica-resistente infecties.

Is een cannabis-antibioticum de redding?

De medicinale geschiedenis van de cannabisplant gaat duizenden jaren terug. Al in het oude Egypte en het oude China wist men de plant medicinaal toe te passen. En uit diverse geschriften blijkt dat men toen al wist dat cannabis ontstekingsremmend werkt en bacteriële infecties kan bestrijden.

Het potentieel van cannabis als antibiotica werd al in de jaren vijftig voor het eerst onderzocht. Cannabis bleek toen al een veelbelovend antisepticum. Maar op dat moment waren nog geen afzonderlijke componenten van de plant – zoals THC en CBD – geïsoleerd. Er was dus geen manier om te vertellen welke werkzame stoffen daadwerkelijk hielpen.

Het duurde tot de jaren ’60 voor onderzoekers voor het eerst cannabinoïden gingen isoleren, waardoor men de werking van cannabis steeds beter ging begrijpen. Toch weten onderzoekers nog steeds niet precies waarom cannabinoïde-antibiotica werken. Ze weten ook nog niet hoe betrouwbaar die antibiotische effecten in het lichaam zijn.

Dat komt vooral omdat het endocannabinoïde-systeem tot in de jaren negentig onbekend terrein was. Het is dus niet zo gek dat we nog behoorlijk onwetend zijn over hoe cannabinoïden op het lichaam inwerken.

Verschillende niet-psychoactieve cannabinoïden hebben antibiotische eigenschappen getoond, waaronder cannabidiol (CBD) en cannabigerol (CBG). Hoewel gegevens over de effectiviteit van deze stoffen als antibiotica ook niet helder zijn, functioneren ze waarschijnlijk volgens een uniek en specifiek mechanisme.

CBD, CBG, CBN en CBC als antibiotica

Een baanbrekend cannabinoïde antibioticumonderzoek dat in 2008 werd gepubliceerd door Giovanni Appendino van de Universiteit van Oost-Piemonte en Simon Gibbons van de University of London, heeft onze kennis van cannabinoïden als antibiotica aanzienlijk vergroot.

Appendino en Gibbons ontdekten dat cannabidiol (CBD) effectief is tegen verschillende soorten MRSA. Dit ging met name om twee soorten van deze bacterie die veel voorkomen in Britse ziekenhuizen. Toen CBD effectief bleek bij het behandelen van deze ongebruikelijke vormen van MRSA, realiseerden de onderzoekers zich dat cannabinoïden anders werken dan conventionele antibiotica.

Appendino en Gibbons merkten cannabigerol (CBG) ook op als een veelbelovend antibioticum in hun onderzoeksresultaten. Cannabinol (CBN) en cannabichromeen (CBC) lijken ook potentie te hebben als antibioticum.

Aangezien deze cannabinoïden allemaal antibiotische effecten hebben, zou de ontwikkeling van een allesomvattend antibioticum dus realistisch kunnen zijn. Wetenschappers zouden dit antibioticum dan kunnen produceren uit de extracten van de cannabisplant.

THC als antibiotica

Als wetenschappers een van cannabis afgeleid antibioticum ontwikkelen, is het waarschijnlijk meer succesvol als het geen psychoactieve werking heeft.

Maar ondanks dat THC een psychoactieve cannabinoïde is, word je niet high als je THC op de huid aanbrengt. Daarom zijn de breedwerkende antibiotische vooruitzichten van THC waarschijnlijk toch van groot belang voor de reguliere wetenschap.

Onderzoek naar de antibacteriële effecten van THC is al sinds de jaren zeventig bezig. Een onderzoek uit 1976 toont aan dat de cannabinoïde effectief is tegen streptokokken en stafylokokken – de laatste is verantwoordelijk voor de beruchte stafylokokbesmetting.

In deze studie bleek THC het meest effectief in concentraties van 1 tot 5 microgram per milliliter. Echter vonden de wetenschappers dat THC (en ook CBD) niet zo effectief waren tegen bacteriën in het bloed, waardoor velen het antibioticumgebruik van THC afwezen. Andere testen toonden ook aan dat THC niet effectief is tegen verschillende soorten gramnegatieve bacteriën.

Meer recent uitgevoerde studies spreken dit verhaal juist tegen. Cannabisolie heeft namelijk aangetoond werkzaam te kunnen zijn als antibioticum bij Pseudomonas aeruginosa en E.coli. Dit zijn twee soorten gramnegatieve bacteriën.

Meer onderzoek naar cannabis als antibioticum

De werking van cannabis als antibiotica lijkt veelbelovend, maar er is nog wel meer onderzoek nodig zodat we de eigenschappen correct kunnen benutten.

Het onderzoek naar cannabinoïden als antibiotica is nieuw en verre van volledig of echt bevestigd. De eerste signalen bij het onderzoeken van de werking van cannabis als antibiotica, zijn echter zeer intrigerend. Cannabinoïden omzeilen schijnbaar de mechanismen die andere antibiotica wel gebruiken en hiermee lijken ze in staat de bacteriën die resistent zijn wel te verslaan.

Laten we hopen dat onderzoek in deze richting wordt voortgezet zodat artsen spoedig cannabinoïde antibiotica kunnen voorschrijven.

[Openingsbeeld: Shutterstock/Kateryna Kon]

(advertentie)