Topstories

(advertentie)

Hij viel wat weg in alle rumoer rond het Songfestival, de megademonstratie voor Palestina in Den Haag en de ontknoping van de Eredivisie: de brief over het coffeeshopbeleid die de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema afgelopen vrijdag naar de gemeenteraad stuurde. Een brief met een klein beetje zoet, maar vooral heel veel zuur…

Verplaatsen coffeeshops wordt eenvoudiger in Amsterdam

Halsema’s brief telt zeven pagina’s en begint met goed nieuws: het wordt makkelijker om coffeeshops te verplaatsen. Nu kan dat alleen in zeer uitzonderlijke gevallen. ‘In Amsterdam zitten coffeeshops namelijk vastgepind op de locatie zoals die in 1997 is vastgelegd op de zogenaamde gedooglijst’, schrijft Halsema.

Stel je even voor dat dit ook zou gelden voor kroegen, supermarkten of scholen… Een coffeeshop mocht alleen verhuizen als op de beoogde nieuwe plek sprake was van “een hoge/toegenomen druk op het woon- en leefklimaat veroorzaakt door een tekort aan coffeeshops”.

Maar “dit blijkt in de praktijk lastig vast te stellen”, schrijft Halsema, “en gaat ook verder dan de voorwaarden die gesteld worden bij vestiging van andere horecagelegenheden”. Dit gaat dus veranderen, na een succesvolle pilot met verplaatsing van vier coffeeshops.

Burgemeester ziet liefst geen buitenlanders in coffeeshops

Belangrijkste conclusies van de pilot: de verplaatste shops bedienen de lokale markt, wat zorgt voor betere spreiding van bezoekers, er is geen toename van overlast én geen toename van cannabisgebruikers. So far, so good. Maar de rest van de brief stemt minder vrolijk.

Onder het kopje ‘Hoe komen we in Amsterdam tot een beheersbare cannabismarkt?’ pleit Halsema opnieuw voor “tijdelijke invoering van het ingezetenencriterium”. Een toeristenverbod voor coffeeshops dus. Dat wil ze niet omdat de shops overlast veroorzaken. Verwijzend naar het debat in 2022 waarin de raad het i-criterium afwees, schrijft Halsema:

‘Als ik terugblik op dit debat (..) moet ik concluderen dat u vooral zou willen ingrijpen in (potentiële) overlast van coffeeshops. Ik kan daarom niet genoeg benadrukken dat naar onze mening niet zozeer deze overlast, maar de verwevenheid van de soft- en harddrugshandel de cannabismarkt onbeheersbaar maakt. Helaas zijn de banden tussen de (achterdeur van de) coffeeshopbranche en ernstige georganiseerde criminaliteit dusdanig verhuld dat de Bibob-screening als instrument om deze verwevenheid tegen te gaan tekortschiet.’

Specialiteit van Halsema-huis: appels met peren vergelijken

Laat dit even doordringen. Omdat het de politiek in vijftig jaar niet is gelukt om de achterdeur te reguleren, moeten de Amsterdamse coffeeshops toeristen gaan weigeren. Ook al handhaven 95 van de 102 coffeeshopgemeenten het i-criterium niet meer… Halsema gelooft er in.

Want: ‘Kleinschaliger coffeeshops maken de cannabismarkt minder aantrekkelijk voor georganiseerde criminaliteit. Eerdere pogingen om die kleinschaligheid te bereiken door coffeeshops te sluiten hebben niet het gewenste effect bereikt. Ondanks de vermindering van het aanbod, steeg het toerisme en daarmee de vraag naar cannabis en de omzetten van coffeeshops. Het gevolg is overlast en kwetsbaarheid van de coffeeshopbranche voor o.a. investeringen vanuit de zware misdaad.’

Burgmeester blijft het paard achter de wagen spannen

Het is een onnavolgbare redenering. De coffeeshops moeten kleiner worden, want dan gaan ze hun cannabis niet meer inkopen bij georganiseerde criminelen, maar bij… ja, bij wie? Dat schrijft Halsema er niet bij. En ze heeft het ook niet over de explosie van straathandel die een toeristenverbod voor coffeeshops zal veroorzaken.

Het is ontluisterend om te lezen hoe Halsema het paard achter de wagen blijft spannen. Uit alles blijkt dat het enige echte probleem de achterdeur is, het verbod op productie en groothandel van cannabis. Of een coffeeshop nou piepklein of enorm groot is: de overheid dwingt hen allemaal om in het illegale circuit in te kopen.

Waar blijft die vermaarde Amsterdamse branie?

Het is waar dat de Tweede Kamer deelname van Amsterdam-Oost aan het wietexperiment heeft getorpedeerd. Maar Halsema legt het hoofd wel heel makkelijk in de schoot: ‘De resultaten van het experiment worden pas over 4 tot 5,5 jaar verwacht, binnen welke periode in Amsterdam niet of nauwelijks geëxperimenteerd zal kunnen worden op het gebied van het reguleren van cannabis.’

Is dit nou die vermaarde Amsterdamse branie? Is dit de pionierende Republiek Amsterdam die haar eigen plan trekt? Waarom toont Halsema niet wat meer ambitie en bestuurlijk lef? Dat de nieuwe Duitse regering met een christelijke Bondskanselier de decriminalisering van cannabis niet terug draait, laat zien dat de wereld is veranderd. Handel daar naar.

Zet in op meer coffeeshops en reguleer de achterdeur

Wil je meer kleinschaligheid? Dan moet je inzetten op méér coffeeshops. Als je veertig coffeeshops op de Wallen sluit, zoals Amsterdam heeft gedaan, moet je niet raar opkijken als de overgebleven coffeeshops meer omzet draaien en dus groter worden.

Als het probleem de achterdeur is, dan moet je geen maatregelen aan de voordeur nemen. Dan moet je alles op alles zetten om regulering te versnellen en de wietproef uit te breiden. Dat betekent een krachtige lobby in Den Haag, samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en collega-burgemeesters die de illegale achterdeur ook al jaren zat zijn.

De huidige Amsterdamse  gemeenteraad is tegen het i-criterium. Maar zoals het Parool  terecht schrijft: ‘Deze raad zal ook niet instemmen met zo’n verbod voor toeristen, maar het kan zijn dat het na de raadsverkiezingen van 2026 verandert.’

Die verkiezingen zijn volgend jaar op 18 maart. Hopelijk komt Halsema voor die tijd tot inkeer.

[openingsfoto: Derrick Bergman, overig beeld: Shutterstock]

(advertentie)