Topstories

(advertentie)

“Personen onder invloed van cannabis zouden eigenlijk moeten worden behandeld als een kwetsbare groep in strafrechtelijk onderzoek, vergelijkbaar met kinderen en ouderen.” Aldus wetenschappers van de Universiteit Maastricht, die onderzoek hebben gedaan naar de invloed van wiet op het aanmaken van ‘valse herinneringen’. Nou, dat blijkt ons soort mensen dus uitstekend te kunnen!

Publicatie in gerenommeerde vakblad PNAS

Het Nederlandse cannabisonderzoek is maandag gepubliceerd in het wetenschappelijk vakblad PNAS onder de titel ‘Cannabis increases susceptibility to false memory‘. De afkorting PNAS staat trouwens  voor Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America. Het is het officiële orgaan van de National Academy of Sciences van de VS en wordt – aldus Wikipedia – ‘alom gezien als een belangrijk wetenschappelijk tijdschrift’.

De Limburgse universiteit was ook nog zo aardig om het Nederlandstalige persbericht over de studie naar de redactie van CNNBS te sturen. En dan luidt de kop dus: ‘Cannabis verhoogt gevoeligheid voor valse herinneringen’.

Onterechte beschuldigingen en onjuiste veroordelingen

Nou denk je misschien: so what, liever leuke valse herinneringen dan echte negatieve shit! Maar om die eigenschap van cannabis gaat het hier dus even niet, de onderzoekers kozen voor een juridische insteek. Psychofarmacologen Lilian Kloft en Jan Ramaekers onderzochten het effect van cannabis op het genereren van valse herinneringen, die kunnen leiden tot onterechte beschuldigingen en onjuiste veroordelingen in juridische zaken.

En de conclusie die daar uitrolt liegt (hihi) er niet om: ‘Ooggetuigen en verdachten die onder invloed verkeren van cannabis zijn sneller geneigd om verkeerde informatie te verstrekken tijdens een politieverhoor’. En dat vinden ze in Maastricht extra zorgelijk, omdat cannabis wereldwijd de meest gebruikte drug is. Bovendien weten de onderzoekers dat het belangrijkste psychoactieve bestanddeel Δ9-tetrahydrocannabinol – ofwel de door ons zo geliefde THC – ‘al eerder in verband is gebracht met geheugenstoornissen’.

64 proefpersonen aan de vaporizer

Wat hebben ze precies gedaan in Maastricht; hoe voer je op valse herinneringen gerichte experimenten uit bij 64 ‘gezonde gelegenheidsgebruikers van cannabis’? In elk experiment inhaleerden de proefpersonen de damp van een enkele dosis cannabis of een placebo en voerden onmiddellijk daarna – maar ook een week later – geheugentaken uit. Wel heel goed natuurlijk dat de universiteit proefkonijnen niet laat roken/blowen maar laat verdampen/vapen. Maar dit terzijde.

In het eerste experiment kregen de proefpersonen 15 lijsten met verwante woorden onder ogen. In vergelijking met de placebogroep zorgde cannabis veel vaker voor valse herinneringen bij gebruikers. Direct na het drugsgebruik herkenden de proefpersonen sneller woorden die niet eerder  werden getoond.

[tekst gaat verder onder de afbeelding]

Virtuele knokpartij op station

Ook onderwierpen de onderzoekers hun proefpersonen aan twee afzonderlijke experimenten met behulp van virtual reality (VR). In een van de VR-experimenten fungeerden de deelnemers als ooggetuige van een gevecht op een treinstation. In het andere virtuele misdaadscenario waren de proefpersonen zelf verantwoordelijk voor het plegen van een misdaad.

Direct na het zien van deze scenario’s werden de deelnemers ondervraagd door de wetenschappers. Zij verstrekten verkeerde informatie over de verschillende misdaadscenario’s door het stellen van zeer suggestieve vragen of via de verklaring van een tweede – maar dan virtuele – getuige. In vergelijking met de placebogroep toonde de groep die onder invloed van cannabis was zich veel vatbaarder voor valse herinneringen op basis van verkeerde informatie. Een week later, toen de cannabisgebruikers nuchter waren, was dat verschil overigens niet meer aanwezig.

‘Blowers zijn net kinderen of ouderen’

Dat mag je hopen ja, dat je na een week (!) niet meer stoned/high bent van de damp van een enkele dosis cannabis. Maar goed, wat is nu de conclusie van de Maastrichtse wetenschappers na de experimenten? Jan Ramaekers: “Onze bevindingen laten zien dat politieagenten en rechercheurs de ondervraging van ooggetuigen en verdachten die onder invloed van cannabis verkeren beter kunnen uitstellen tot zij weer nuchter zijn.”

Dat klinkt nog wel redelijk nietwaar? Zeker als het om serieuze (juridische) zaken gaat willen wij  best meewerken aan een zo goed mogelijke reconstructie van de waarheid. Iets minder waardering is er onzerzijds voor de slotopmerking: “Personen onder invloed van cannabis zouden eigenlijk moeten worden behandeld als een kwetsbare groep in strafrechtelijk onderzoek, vergelijkbaar met kinderen en ouderen.”

Gelegenheidsconsumenten en andere drugs

Maar we hebben ook nog twee echte kritiekpuntjes op het onderzoek. Want waarom alleen wiet (en placebo’s) getest op valse herinneringen aanmaken? Wat denk je van mensen die onder de invloed van coke, opioïde medicatie (zware kalmeringsmiddelen of pijnbestrijders), alcohol, GHB et cetera zijn… zullen die 100% waarheidsgetrouwe herinneringen hebben? Gelukkig komt er dit voorjaar inderdaad al een vervolgonderzoek aan de Universiteit Maastricht, en dit keer naar de effecten van MDMA (ofwel XTC) op valse herinneringen.

Het tweede punt van kritiek op het onderzoek is dat het hier om gelegenheidsconsumenten van cannabis gaat. En wij weten allemaal dat cannabis vaak veel heftiger en wellicht anders uitwerkt bij incidenteel gebruik dan bij regelmatig gebruik. Zeker bij vrouwen is dat zo.

Het is daarom zeer de vraag of de vastgestelde effecten van cannabis t.a.v. het makkelijk aanmaken van valse herinneringen óók opgaan voor die honderdduizenden Nederlanders die regelmatig/dagelijks wiet of hasj consumeren. Wellicht nóg een vervolgonderzoek ertegenaan gooien dan maar?

[openingsbeeld:  Lightspring/Shutterstock, illustratie vrouw: durantelallera/Shutterstock]

(advertentie)