Topstories

(advertentie)

De aanloopfase van het wietexperiment loopt nu bijna drie maanden. Het experiment krijgt veel aandacht in de media, ook buiten Nederland. Vaak spreken en schrijven journalisten dan over legale cannabis. Maar dat klopt dus niet. 

Geen staatswiet, geen legale wiet… maar wat dan wel?

Bij de start van de aanloopfase, op 15 december vorig jaar in Breda, corrigeerde VWS-minister Ernst Kuipers een Volkskrant-verslaggever die het in een vraag had over “legaal geteelde wiet”. Kuipers: ‘Wij spreken van “gereguleerde” wiet, want het gaat nog steeds om productie die, net als verkoop in coffeeshops wordt gedoogd.’

De wiet van het wietexperiment is dus geen “staatswiet”, een Telegraaf-term die ik zelfs hoorde uit de mond van een budtender in een Bredase coffeeshop. De staat kweekt geen wiet, maar geeft ontheffingen uit aan commerciële bedrijven die daarmee mogen kweken. Maar het is dus ook geen “legale wiet”. Hoe zit dat?

Tijdelijk wordt wietteelt ook ‘gedoogd’ in Nederland

Daarvoor moeten we terug naar de memorie van toelichting bij de Wet experiment gesloten coffeeshopketen. In zo’n memorie van toelichting geeft de regering uitleg over doel, achtergrond en werking van een wet. Een lastig leesbare maar cruciale passage in dit verband is de volgende:

‘Dat in het kader van het experiment er in wordt voorzien dat het telen, leveren en verkopen van hennep in de gesloten coffeeshopketen gevrijwaard is van strafrechtelijke vervolging, is louter om deelname aan het experiment mogelijk te maken. Hieraan ligt op dit moment geen veranderend inzicht aan het strafbare karakter van die handelingen ten grondslag.’

Het experiment verandert het strafbare karakter van het telen, leveren en verkopen van cannabis dus niet, maar deze handelingen worden tijdens het experiment “buiten toepassing verklaard zodat de aangewezen telers en andere personen (zoals vervoerders) die aan dit experiment meedoen, niet wegens strafbaar handelen vervolgd kunnen worden”. Ze worden dus gedoogd, precies zoals Kuipers zei in Breda.

Verhinderen internationale verdragen cannabis legalisatie?

Nu zou je kunnen zeggen: deze constructie is nodig omdat Nederland anders internationale verdragen en Europees recht schendt. Dat is ook de reden die de Duitse regering geeft voor het afzwakken van hun voornemen om cannabisverkoop in winkels te introduceren tot het toestaan van kleine, niet-commerciële cannabisclubs en beperkte thuisteelt.

Ik denk dat Nederland, net als Canada en Uruguay, wel degelijk kan legaliseren. Maar wat sowieso kan is legalisering van het bezit van van een kleine hoeveelheid cannabis voor eigen consumptie. Want die vijf gram die in Nederland zogenaamd is toegestaan, wordt nog steeds alleen maar gedoogd.

Je hebt geen recht op bezit van cannabis, dus de politie kan altijd elke hoeveelheid afpakken. En dan heb je juridisch geen poot om op te staan.

Niks nieuws maar alles CDA aan cannabis standpunt NSC

Dat geldt ook voor de cannabis van de wietproef; oom agent kan het op elk moment van je afpakken. Een bizarre situatie, waarin grondrechten met voeten worden getreden. Je zou denken dat Nieuw Sociaal Contract, een partij die is opgericht is om beter bestuur en rechtsstatelijkheid te bevorderen, hier werk van zou maken.

Maar wie NSC Tweede Kamerlid Danielle Jansen bij het recente debat over uitbreiding van de wietproef bezig hoorde, weet dat dit niet zal gebeuren.

Nieuw Sociaal Contract schenkt stinkende ouwe CDA-wijn in nieuwe zakken. De NSC-fractie kijkt “met bezorgdheid” naar de wietproef, zei Jansen, “mede vanwege de normaliserende werking die daarvan uit kan gaan, terwijl cannabisgebruik schadelijk is voor de gezondheid”.

De fractie vindt het “schokkend om te constateren dat dit experiment wordt uitgerold, zonder dat geborgd is dat er voldoende aandacht is voor preventie en voor de behandeling van cannabisverslaving”. Enzovoort en zo verder.

Jaren van stilstand of nieuwe verkiezingen

De verrechtsing van de Tweede Kamer werd in het debat pijnlijk duidelijk. Van de acht Kamerleden die meededen kunnen alleen Songül Mutluer (GroenLinks-PvdA) en Joost Sneller (D66) progressief worden genoemd.

Sneller deed het uitstekend en verweerde zich manmoedig en inhoudelijk sterk tegen de tsunami aan repressieve reefer madness retoriek van de christenen, de PVV, de VVD en NSC. Aan het einde van het debat constateerde Sneller: ‘De Kamer gehoord hebbend, worden het jaren waarin we de vooruitgang van de afgelopen jaren zullen moeten bevechten.’

Mijn hoop en verwachting is dat deze Kamer er niet jaren zit, maar dat er binnen een jaar nieuwe verkiezingen komen. En ik hoop ook – misschien tegen beter weten in – dat de progressieve partijen gaan samenwerken om, los van de wietproef, het recht op bezit en thuisteelt van cannabis voor eigen consumptie in de wet te verankeren. Dat zou na 48 jaar gedogen toch niet teveel gevraagd moeten zijn.

[openingsbeeld: Shutterstock AI]

(advertentie)