Topstories

(advertentie)

Veel mensen melden dat cannabis helpt bij slaapproblemen, of dat ze op z’n minst lekker slaperig worden wiet met veel THC. Er zijn echter ook de nodige regelmatige cannabisconsumenten die slaapstoornissen ervaren en vooral levendige dromen als ze (tijdelijk) stoppen met blowen. Maar wat weten we specifiek over hoe cannabis slaap en dromen beïnvloedt? Dat zocht CNNBS voor je uit in dit alles behalve slaapverwekkende artikel.

Vooral de cannabinoïde THC heeft invloed op slaap

Veel anekdotes, patiëntenonderzoeken en wetenschappelijke studies geven aan dat cannabis de slaap en het dromen lijkt te beïnvloeden. Daarbij zijn er echter veel factoren in het spel: dosis, frequentie van consumptie, tolerantie, leeftijd, geslacht, etc. Kortom, de biologie is nogal ingewikkeld.

Omdat cannabisproducten met een hoog THC-gehalte de commerciële markt domineren en THC van alle cannabinoïden de duidelijkste connectie met slaap heeft, richten we ons met name op wetenschappelijke onderzoeken over de invloed van THC op slaap. Voordat we dat doen, zullen we wat essentiële basiskennis opdoen over de biologische functies van slaap.

Waarom slapen we?

Slaap is in veel opzichten nog altijd mysterieus. Wetenschappers discussiëren nog steeds over hoe en waarom slaap precies bijdraagt aan het herstel van je lichaam, en welke rol de verschillende fases van de slaap hierin spelen.

Maar het is duidelijk dat slaap essentieel is voor het leven. We voelen dit allemaal intuïtief elke keer als we moe zijn. En het is al lang bekend dat het onthouden van slaap dieren sneller kan doden dan het onthouden van voedsel.

Slaap voert bepaalde ‘huishoudelijke’ taken uit: letterlijk het opruimen van lichamelijke troep die zich tijdens de wakkere uren ophoopt. Slaap is ook cruciaal voor het leren en het geheugen. Het is duidelijk dat slaap een belangrijke regulator is van de mechanismes van neuroplasticiteit, die nodig zijn om de informatie die we in ons opnemen terwijl we wakker zijn goed op te nemen, te onthouden en te consolideren.

De REM-slaap en de diepe slaap

Slaap is niet homogeen. Er zijn verschillende fasen van slaap, die elk worden gekenmerkt door verschillende patronen van hersenactiviteit. Slaapwetenschappers meten en classificeren deze fasen met behulp van EEG, een techniek die de verschillende hersengolven kwantificeert die op een bepaald moment aanwezig zijn.

Door deze te bestuderen kunnen wetenschappers verschillende ‘hersentoestanden’ onderscheiden: actief waken (bijvoorbeeld geconcentreerd zijn op een taak), rustig waken (bijvoorbeeld dagdromen), diepe slaap, levendig dromen, enzovoort.

Om de effecten van cannabis op de slaap te begrijpen, moeten we het verschil begrijpen tussen de REM-slaap (REM staat voor Rapid Eye Movement) en de Slow-Wave-Sleep (SWS), ofwel de diepe slaap in goed Nederlands.

De REM-slaap wordt zo genoemd omdat je ogen vaak onder je oogleden ronddartelen, terwijl de rest van je lichaam ‘verlamd’ is. Dit voorkomt dat je je dromen kunt uitvoeren. REM wordt geassocieerd met de levendige dromen die we meestal hebben en soms onthouden. Wanneer je beroofd bent van REM-slaap zijn er misschien geen duidelijke cognitieve tekorten (zoals vermoeidheid), maar er is waarschijnlijk wel enig effect op leren en geheugen.

De diepe slaap wordt meestal niet geassocieerd met een ‘rijke mentale inhoud’. SWS is zoals de naam al doet vermoeden, vernoemd naar de grote, traag bewegende hersengolven die tijdens deze toestand worden waargenomen. Dit type is een herstellende vorm slapen, waarin het het moeilijkst is om iemand wakker te maken. Wanneer je verstoken bent van diepe slaap, voel je je suf en moe.

Effecten van THC-consumptie op slaap

Neurowetenschapper Dr. Andrew Kesner: “We weten al een tijdje dat THC slaapbevorderende eigenschappen heeft bij mensen. Sommige van de vroegste verslagen over cannabisgebruik beschreven dit al. In de oude Indiase Ayurvedische geneeskunde wordt cannabis zelfs beschreven als nidrajanan, een ‘slaapverwekkende’ drug.”

Veel moderne consumenten melden dat cannabis hun slaap bevordert, maar er is geen pasklaar antwoord op de vraag hoe cannabis de slaap beïnvloedt. De effecten van THC op de slaap zijn afhankelijk van het cannabinoïdegehalte van de wiet die je gebruikt, je consumptiegeschiedenis, geslacht, enz.

Eén ding is echter wel duidelijk: de invloed van THC op je slaap verandert na verloop van tijd. Je krijgt niet dezelfde effecten als je THC één of twee keer nuttigt als wanneer je het langdurig blijft gebruiken.

Wat zijn de waarschijnlijke acute (korte termijn) effecten op de slaap die THC kan hebben als je begint met inname? Over het algemeen zorgt consumptie van THC bij mensen ervoor dat mensen sneller in slaap vallen en in slaap blijven als ze eenmaal in slaap zijn gevallen. Het leidt tot een toename in diepe slaap en een afname in REM-slaap.

Onderzoek onder medicinale cannabis patiënten laat zien dat de overgrote meerderheid van de mensen die farmaceutische slaapmedicatie slikt, deze medicijnen minder gebruiken nadat ze zijn begonnen met medicinale cannabis.

Effecten van THC blijven niet altijd hetzelfde

Als je THC-producten structureel blijft gebruiken, kunnen de effecten op de slaap veranderen. Het is minder duidelijk hoe langdurig/regelmatig cannabisgebruik de slaap bij mensen beïnvloedt, maar tolerantie voor de effecten van THC – ook op de slaap – is duidelijk.

Wat wel goed aan te tonen is, is dat stoppen met THC na langdurige en regelmatige consumptie vaak leidt tot slaapstoornissen en levendig dromen – een effect dat zich uiteindelijk normaliseert.

Wat is het effect op het patroon van diepe slaap en REM wanneer je als stevige blower stopt? Dr. Kesner: “Mensen melden vaak dat ze slecht slapen tijdens het ‘afkicken’ van cannabis en onderzoeken hebben deze zelfrapportages gevalideerd. Studies laten zien dat de tijd die wordt doorgebracht in diepe slaap en REM verandert, zelfs tijdens de eerste nacht van onthouding. Tijdens de onthouding is de diepe slaap verminderd, waardoor mensen waarschijnlijk melden dat ze zich niet uitgerust voelen. Ook de REM-slaap ondergaat een ‘rebound’, waarbij deze een tijdlang toeneemt. Waarschijnlijk om een ‘inhaalslag’ te maken, omdat deze eerder was afgenomen door cannabisgebruik. Deze toename van de REM-slaap veroorzaakt waarschijnlijk de veelgehoorde melding van levendige en onplezierige dromen tijdens THC-onthouding.”

Nogmaals; deze effecten hebben de neiging zich te normaliseren als de onthouding wordt volgehouden.

Wat gebeurt er als de inname van THC wordt gestopt?

Recent onderzoek heeft de effecten van het afkicken van structureel THC-gebruik bij muizen gemeten, waarbij de effecten van diepe slaap en REM-slaap werden gemeten bij zowel mannelijke als vrouwelijke muizen.

Na een aantal dagen blootstelling aan THC stopten de muizen met de inname van THC en werd hun slaap gecontroleerd tijdens de onthouding en een paar dagen later. Tijdens de vroege onthouding vertoonden de mannelijke muizen slaapstoornissen – verminderde algehele slaap, voornamelijk door minder tijd doorgebracht in diepe slaap. Een paar dagen later in de onthoudingsperiode veranderde het patroon: mannelijke muizen vertoonden nu een toename in REM-slaap.

Muizen kunnen ons niets vertellen over de inhoud van hun dromen, maar dit resultaat doet denken aan de onrustige slaap en levendige dromen die veel consumenten melden na onthouding. Intrigerend genoeg werd dit ‘REM rebound-effect’ niet gezien bij vrouwelijke muizen.

Waarom beïnvloeden cannabinoïden de slaap?

Het endocannabinoïde-systeem (ECS) van het lichaam speelt een modulerende rol in bijna elk belangrijk fysiologisch systeem dat je maar kunt bedenken. Receptoren van het ECS, waaronder de CB1 receptor die verantwoordelijk is voor de psychoactieve werking van THC, bevinden zich in alle lichaamsweefsels – waaronder de hersenen.

THC kan de slaap beïnvloeden omdat veel van de belangrijkste hersencircuits die de slaap reguleren rijk zijn aan CB1 receptoren en andere componenten van het ECS.

Verschillende hersengebieden hebben verschillende niveaus van ECS-receptoren en dit expressiepatroon verschilt systematisch tussen mannen en vrouwen. Zoals veel aspecten van de fysiologie is dit een voorbeeld van seksueel dimorfisme, wat de reden is waarom cannabinoïden vaak een verschillend effect hebben op mannen en vrouwen.

Het ECS verandert ook tijdens het leven en daarom kunnen de effecten van THC veranderen naarmate we ouder worden.

Cannabis verandert de slaap, maar het verschilt per persoon

Als vuistregel is de kans groot dat THC je helpt om sneller in slaap te vallen en langer in slaap te blijven. Het zal waarschijnlijk de hoeveelheid diepe slaap verhogen en de hoeveelheid REM-slaap die je krijgt verlagen.

Als je doorgaat met het consumeren van THC, zijn deze effecten mogelijk niet blijvend. Naarmate je tolerantie toeneemt kan het zijn dat je meer moet gebruiken om hetzelfde effect te krijgen. Als je dan stopt met het consumeren van THC, zul je waarschijnlijk een tijdje last hebben van slaapstoornissen, waaronder levendige of nare dromen.

Nogmaals: biologie is ingewikkeld. Cannabisproducten en THC hebben op iedereen een ander effect, afhankelijk van geslacht, leeftijd, cannabinoïdegehalte en gebruiksgeschiedenis. Eigenlijk is er trial-and-error  (proberen en niet bang zijn om te falen) nodig om precies te bepalen hoe cannabis je slaap zal veranderen. Het enige wat we met zekerheid kunnen zeggen, is dát je slaap zal veranderen…

[openingsfoto: Iryna Imago/Shutterstock]

(advertentie)