Topstories

(advertentie)

Omdat ik geen rijbewijs heb, is de speekseltest van de politie voor mij persoonlijk geen probleem. Maar elke cannabisconsument die wél een rijbewijs heeft, loopt het risico onterecht te worden veroordeeld wegens rijden onder invloed. Om aandacht te vragen voor dit onrecht heeft het VOC 8 mei uitgeroepen tot ‘Dag van de Slachtoffers van de Speekseltest’.

Wat is het probleem?

Waarom 8 mei? Omdat artikel 8.5 van de Wegenverkeerswet gaat over rijden onder invloed.

Het idee komt van Erik van der Vlist, het actiefste lid van de Werkgroep cannabis en verkeer van het VOC en zelf slachtoffer van de speekseltest. Erik heeft een serie video’s gemaakt over alle haken en ogen rond de test die je kunt bekijken op onze cannabis en verkeer website.

Wat is het probleem? Kort samengevat: het effect van cannabis duurt twee tot vier uur, maar de speekseltest kan volgens de politie tot veertien uur positief uitslaan voor THC. Je bent dus ook het haasje als je niet meer onder invloed bent van cannabis.

Geen idee van de risico’s

Is de speekseltest positief, dan neemt de politie een bloedtest bij je af. Het resultaat van die test geldt als wettelijk bewijs. In je bloed is THC nog veel langer aan te tonen dan in je speeksel, tot weken (!) na gebruik van cannabis. THC is anders dan vrijwel alle andere drugs oplosbaar in vet en wordt dus opgeslagen in het vetweefsel van je lichaam.

Veel cannabisconsumenten geen idee hebben van het risico dat zij lopen. Daarom startte het VOC in 2017, het jaar dat de speekseltest werd ingevoerd, de campagne Cannabis en verkeer. Vorig jaar hebben we de flyer, poster en website van de campagne opgefrist en een doosje flyers en posters naar alle coffeeshops verstuurd.

Onrechtvaardigheid

Voor de duidelijkheid: als je rijvaardigheid is verminderd door gebruik van welk middel dan ook, dan moet je niet in de auto of op de motor stappen. Je brengt dan niet alleen jezelf maar ook andere weggebruikers in gevaar en dat is asociaal en dom.

Maar het gaat hier om iets anders. Namelijk om verkeersdeelnemers van wie de rijvaardigheid niét is verminderd, maar die tóch worden vervolgd, enkel en alleen omdat er THC in hun speeksel en bloed zijn aangetroffen. Dat is onrechtvaardig.

Niks fout doen en toch de Sjaak

In het buitenland is meer aandacht voor die onrechtvaardigheid dan in Nederland. Australische media besteden er met regelmaat aandacht aan. Radiostation 2GB vatte de kwestie onlangs in drie woorden samen: ‘Presence vs. Impairment‘. Oftewel: aanwezigheid van een stof vs. verminderde rijvaardigheid door die stof.

Het radiostation interviewde professor David Heilpern, campagneleider van de actiegroep Drive Change, die zich inzet om de Australische verkeerswet te wijzigen zodat medicinale cannabisgebruikers niet langer risico lopen om hun rijbewijs kwijt te raken.

Heilpern vertelt dat honderdduizenden Australiërs medicinale cannabis op recept gebruiken: ‘Dit zijn mensen die naar hun dokter gaan, een recept krijgen dat THC bevat en hun medicatie gebruiken zoals voorgeschreven, door het de avond tevoren in te nemen. Maar natuurlijk testen ze dan minstens de volgende 24 en waarschijnlijk 48 uur positief.’

Andere drugs korter detecteerbaar

Voor geen enkel ander voorgeschreven medicijn geldt hetzelfde detectieniveau als voor cannabis. Niet voor opioïden, niet voor barbituraten en niet voor benzodiazepines als valium. Al die middelen verdwijnen snel uit je lichaam en zijn dus maar kort detecteerbaar.

Drive Change zet zich overigens alleen in voor medicinale gebruikers van cannabis. Zij worden inderdaad het hardst getroffen en lopen het grootste risico omdat ze dagelijks gebruiken en dus vrijwel altijd positief zullen testen.

Maar mij lijkt het ook onrechtvaardig dat medicinale gebruikers zonder recept én gewone (recreatieve) cannabis consumenten worden vervolgd voor rijden onder invloed, terwijl ze niet meer onder invloed waren toen de politie hen testte. Wie niet schuldig is, moet niet worden gestraft.

Roepende in de woestijn

Het enige Tweede Kamerlid dat zich inzet voor het eerlijker maken van het systeem is Joost Sneller van D66. In december 2021 stelde hij een serie scherpe Kamervragen aan de verantwoordelijke ministers.

Bij het PCN Cannabis Congres in december 2024 vroeg VOC-adviseur John Roozen aan Joost Sneller of hij zijn best wil doen om werk te maken van het aanpakken van de onrechtvaardigheid van de speekseltest voor cannabisconsumenten.

Sneller verwees naar zijn Kamervragen uit 2021 en zei dat hij “met een kluitje in het riet wordt gestuurd”. Hij zoekt medestanders in de Kamer, maar dat valt niet mee: ‘Ik denk dat dit een heel legitiem punt is, maar ik voel me een roepende in de woestijn.’

(advertentie)