Flink aan de wiet? Lager risico op leveraandoening door alcohol!

NIEUWS 27 oktober 2025

Meestal valt er weinig vrolijks te melden over onderzoeken waar de term ‘cannabis use disorder’ (CUD, ofwel cannabisstoornis) in voorkomt. Maar een actuele studie over de risico’s om een leveraandoening te ontwikkelen door alcohol, laat iets opmerkelijks zien. Mensen die voldoen aan de criteria voor CUD lopen namelijk een lager risico op leverschade – zelfs lager dan mensen die sporadisch blowen en mensen die nooit wiet roken!

Wat is cannabisstoornis en hoeveel komt dat voor?

Hoe groot is eigenlijk dat probleem van cannabis use disorder a.k.a. cannabisstoornis in Nederland? Volgens de Nationale Drug Monitor, die zich weer baseert op het NEMESIS-3 onderzoek uit 2019-2022, heeft naar schatting 3,9% van de volwassenen van 18-75 jaar ooit in het leven een cannabisstoornis gehad.

“Van de volwassenen had naar schatting 1,3% een cannabisstoornis in de afgelopen 12 maanden. Dat komt neer op 159.600 volwassenen”, lezen we verder.

Definitie problematisch gebruik van cannabis

De term problematisch middelengebruik kent geen uniforme en overeengekomen definitie. Bij de verschillende definities die in onderzoek en praktijk worden gehanteerd staat centraal dat er een gebruikspatroon is dat leidt tot lichamelijke, psychische of sociale problemen.

In de klinische praktijk of onderzoek wordt een ‘stoornis in het gebruik van middelen’ vastgesteld volgens de criteria van het internationaal psychiatrisch classificatiesysteem de DSM-5. In de DSM-4 werd er nog onderscheid gemaakt in misbruik en afhankelijkheid, waarbij met name sociale problemen kenmerkend waren voor misbruik. Bij afhankelijkheid (of ‘verslaving’) stonden controleverlies en hunkering om te blijven gebruiken centraal.

Er is sprake van een stoornis in het gebruik van cannabis (cannabisstoornis) als iemand een patroon van problematisch cannabisgebruik heeft. Dit blijkt dan uit het voldoen aan twee of meer kenmerken uit een lijst van 11, die binnen een periode van een jaar optreden.

De actuele studie, die is gepubliceerd in het tijdschrift Liver International, analyseerde de percentages alcoholgerelateerde leveraandoeningen (ALD, alcohol-associated liver disease) onder 66.228 patiënten van 2010 tot 2022. Een team onder leiding van onderzoekers van Virginia Commonwealth University verdeelde patiënten in drie categorieën:

Patiënten met CUD die klinisch gedefinieerd worden als ‘afhankelijk van wiet’
Incidentele cannabisgebruikers
Mensen die nooit blowen

Helpt CBD tegen door alcohol veroorzaakte leverziekte?

“In deze studie onder patiënten met alcohol use disorder werd cannabisgebruik geassocieerd met een verlaagd risico op alcohol-associated liver disease. Daarbij werd de grootste risicodaling waargenomen bij patiënten met CUD in vergelijking met patiënten die af en toe cannabis gebruiken en patiënten zonder cannabisconsumptie”, stelt de studie.

“Onze bevindingen suggereren dat modulatie van cannabinoïde receptoren mogelijk nieuwe farmacologische therapieën kunnen bieden voor door alcohol veroorzaakte leverziekte.”

Gebaseerd op eerder onderzoek met CBD en na correctie voor verschillende factoren, suggereren deze onderzoekers dat deze niet-bedwelmende cannabinoïde een drijvende kracht zou kunnen zijn achter deze medische associatie – hoewel “het klinische gebruik ervan beperkt blijft”.

Stevige wietgebruiker profiteert van risicodaling

De onderzoekers ontdekten specifiek dat cannabisgebruik geassocieerd is met een “risicoreductie van 40 procent in de samengestelde ALD – inclusief alcoholgerelateerde steatose, hepatitis, fibrose en cirrose – evenals een reductie van 17 procent in leverdecompensatie en een reductie van 14 procent in totale sterfte.”

De risicoreductie werd waargenomen in alle ALD-stadia. Toch blijven de onderzoekers voorzichtig, met name omdat wiet in hun ogen ook nadelen heeft als medicijn. “Hoewel onze bevindingen wijzen op een mogelijk beschermend verband tussen cannabisgebruik en ALD, moet dit met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, gezien de welbekende gezondheidsrisico’s van cannabis, waaronder psychiatrische stoornissen zoals schizofrenie en cognitieve stoornissen.”

De eindconclusie van de wiet-alcohol-leverziekte studie:

“Gezien de groeiende hoeveelheid experimentele gegevens die de hepatoprotectieve* eigenschappen van CBD en het gunstige veiligheidsprofiel ervan ondersteunen, zijn verdere studies die de impact ervan op ALD evalueren, met behulp van de juiste dosering en behandelingsduur, gerechtvaardigd.”

*Hepatoprotectief duidt op een stof of behandeling die de lever beschermt tegen beschadiging. Het woord combineert ‘hepato’ (lever) met ‘protectief’ (beschermend). Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat een stof helpt bij het verminderen van leverbeschadiging, zoals door medicijnen, gifstoffen of bepaalde aandoeningen.