Topstories

Het woord ‘jonko’ hoor je steeds vaker op straat, en in de Nederlandse hiphop scene. Maar wat betekent het eigenlijk precies? En waar komt die term vandaan? In deze FAQ beantwoorden we de 12 meest gestelde vragen over jonko. Van de basis betekenis tot juridische aspecten – na deze veelgestelde vragen weet je er alles over.

Jonko is inmiddels een vast onderdeel geworden van de Nederlandse straat- en jongerentaal. Vooral sinds de opkomst van Nederlandse hiphop in de jaren 2000 is het een dagelijks gebruikt woord voor veel jongeren. Of je nu zelf ‘jonko’s klapt’ of niet, het is handig om te weten wat mensen met het woord bedoelen. Hieronder vind je alle antwoorden!

Wat is jonko?

Het woord jonko is straattaal voor een joint. Dit is een handgerolde sigaret waarin verkruimelde wiet of hasj is verwerkt, vaak gemengd met tabak. In Nederland wordt een jonko meestal gedraaid met een vloeitje (lange rijstevloei) en een kartonnen filtertip.

De term wordt vooral gebruikt in informele situaties en in de straattaal. Veel jongeren gebruiken het woord liever dan gewoon ‘joint’ zeggen, als ze wiet bedoelen.

En wat is de betekenis ervan?

De betekenis van jonko is simpel: het is het Nederlandse straattaal woord voor een joint. Het woord is afkomstig uit het Sranan Tongo, de taal die in Suriname wordt gesproken. Via de Surinaamse gemeenschap in Nederland, is het woord in de jaren 2000 overgewaaid naar de Nederlandse jongerentaal.

Interessant is dat het woord soms ook gebruikt wordt om een zakje wiet aan te duiden, hoewel de meest voorkomende betekenis echt ‘een gedraaide joint’ is.

Wat is jonko in het Engels?

De Engelse term voor jonko is ‘joint’. Wanneer er tabak in de joint zit, zoals in Nederland gebruikelijk is, gebruiken Engelstaligen vaak het woord ‘spliff‘. In de Verenigde Staten spreekt men ook wel van ‘blunt’ (een joint gerold in een sigaren-wikkel) of gewoon ‘J’.

Grappig genoeg is het Nederlandse woord ‘joint’ dus eigenlijk Engels, terwijl wij in de straattaal dus het Surinaamse woord gebruiken. Een pure joint zonder tabak wordt in het Engels vaak gewoon ‘joint’ of ‘pure joint’ genoemd.

Foto: CNNBS

 

Waar komt het woord vandaan?

Het woord jonko is een leenwoord uit het Sranan Tongo, de creoolse taal die in Suriname wordt gesproken. De oorsprong ligt waarschijnlijk nog dieper, bij het Afrikaanse Twi/Akan woord “tɔ nko”, wat ‘in slaap vallen’ of ‘doezelen’ betekent – een passende verwijzing naar het ontspannende effect van cannabis.

Via de grote Surinaamse gemeenschap in Nederland raakte het woord ingeburgerd in de Nederlandse straattaal, vooral vanaf de jaren 2000. Dankzij Nederlandse hiphop artiesten werd het woord mainstream.

Wie gebruikt jonko in straattaal?

In de Nederlandse straattaal is jonko gewoon het woord voor joint. Het gebruik van het woord geeft aan dat je vertrouwd bent met de jongerentaal en straattaal. Andere Surinaamse straattaalwoorden die vaak samen met jonko gebruikt worden zijn ‘doekoe’ (geld), ‘osso’ (huis) en ‘matties’ (vrienden).

In hiphop teksten en op straat hoor je vaak uitdrukkingen als ‘jonko klappen’ (joint roken) of ‘dikke jonko‘ (een dikke joint). Het is onderdeel geworden van de Nederlandse urban culture.

Wat is een jonko klappen?

Als iemand zegt, ‘kom we gaan jonko klappen’, bedoelen ze simpelweg: laten we samen een joint roken. Het werkwoord ‘klappen’ wordt in de straattaal gebruikt voor het roken van een jonko. Andere varianten die je in combinatie met het Surinaamse woord hoort zijn ‘smoken’ of gewoon ‘roken’.

De uitdrukking wordt veel gebruikt door jongeren en in Nederlandse rap. Het klinkt informeler en hipper dan gewoon zeggen ‘een joint roken’.

Wat is een blaka jonko?

Het woord ‘blaka’ komt uit het Sranan Tongo en betekent letterlijk ‘zwart’ of ‘zwarte man’. In de context van cannabis verwijst een blaka jonko naar een joint met wiet en cocaïne erin. De term blaka is een zogeheten geuzennaam in Suriname, maar in deze betekenis schuurt het woord misschien wel tegen het racistische aan.

Wanneer is jonkodag, en wat is dat precies?

‘Jonkodag’ is de Nederlandse vertaling van wat wereldwijd bekend staat als 4/20 (four-twenty). Dit verwijst naar 20 april, geschreven als 4/20 in de Amerikaanse datum notatie. Het getal 420 is in de cannabiscultuur een code geworden voor alles wat met wiet te maken heeft.

De oorsprong van 420 ligt bij een groep scholieren uit Californië in de jaren ’70, die elkaars om 16:20 uur (4:20 PM) afspraken om samen te blowen. Via de Grateful Dead fanbase verspreidde de code zich wereldwijd. Tegenwoordig komen op 20 april cannabisliefhebbers samen om (om 16:20 uur) gezamenlijk te roken. In Nederland organiseren coffeeshops op deze dag vaak speciale acties en evenementen. CNNBS organiseerde dit jaar Plenty 420 in Amsterdam.

Wat doet cannabis roken?

Het roken van een joint zorgt voor verschillende effecten door de THC (tetrahydrocannabinol) in cannabis. De meest voorkomende effecten zijn: een ontspannen gevoel, lichte euforie en vrolijkheid, verhoogde zintuiglijke waarneming (vooral geluid en kleuren), hongergevoel (de bekende ‘munchies’), en soms een lachkick.

De effecten beginnen meestal binnen 5-10 minuten na het roken en kunnen 2-4 uur aanhouden. Hoe sterk het effect is hangt af van de sterkte van de wiet, hoeveel je rookt en je eigen tolerantie.

Is wiet roken erg?

Of een joint roken ‘erg’ is, hangt af van verschillende factoren. De grootste gezondheidsrisico’s komen van het roken zelf: longschade door rook inhaleren en verslavingsrisico van nicotine (als er tabak in zit). Cannabis zelf is minder schadelijk dan vaak gedacht, maar kan wel negatieve effecten hebben bij veelvuldig gebruik, vooral voor jongeren met een brein in ontwikkeling.

Andere mogelijke nadelen zijn: verminderde concentratie bij regelmatig gebruik, verhoogd risico op psychische problemen bij mensen met aanleg daarvoor, en mentale afhankelijkheid bij dagelijks gebruik. Roken zonder tabak of het gebruik van een vaporizer, vermindert sommige risico’s.

Zijn jonko’s legaal?

Een jointje klappen is in Nederland officieel illegaal, maar wordt gedoogd onder bepaalde voorwaarden. Het Nederlandse gedoogbeleid betekent dat je tot 5 gram cannabis mag bezitten voor eigen gebruik zonder strafrechtelijke vervolging. Ook mag je thuis gedoogd maximaal 5 wietplanten kweken voor eigen gebruik.

In coffeeshops kun je legaal cannabis kopen (hoewel de voorraad van coffeeshops technisch gezien illegaal is). Het is verboden om op straat of in het openbaar te roken, en je mag niet rijden onder invloed. Het kweken van meer dan 5 planten of dealen is strafbaar.

Foto: Derrick Bergman / G0nz0 Media

 

Wat rijmt op jonko?

Voor rappers en dichters die op zoek zijn naar rijmwoorden op jonko: perfecte rijmen zijn schaars in het Nederlands, maar je kunt gebruikmaken van woorden als ‘bronco’ (wild paard), ‘ronco’ (een naam), en met wat creativiteit ‘Orinoco’ (de rivier in Zuid-Amerika).

In Nederlandse rap hoor je vaak dat artiesten het woord laten rijmen op woorden die eindigen op een -o klank, of ze gebruiken assonantie (half-rijm) met woorden als ‘solo’, ‘foto’, of ‘homo’. De Nederlandse rap scene is creatief in het vinden van rijmschema’s rond dit populaire woord!

Foto’s: Shutterstock (tenzij anders vermeld)

(advertentie)