Topstories

Afgelopen week dropte het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) voor de 17e keer het ‘Monitorrapport Coffeeshops’. Daaruit blijkt dat er eind 2024 nog 563 coffeeshops in Nederland over zijn. Opvallend en enigszins verontrustend is wel dat je bij ruim een kwart van alle shops uitsluitend nog joints, wiet en hasj kunt afhalen. 

Aantal coffeeshops in Nederland stabiliseert

In de jaren negentig telde Nederland nog dik vijftienhonderd coffeeshops, maar dat aantal is daarna rap gedaald tot onder de zeshonderd anno 2024. Ten opzichte van 2017, de vorige keer dat onderzoeksbureau Breuer & Intraval een coffeeshoprapport voor de overheid (WODC) maakte, is er echter sprake van “weinig verandering” aldus de onderzoekers.

Eind 2024 hebben 103 van de 342 Nederlandse gemeenten samen 563 gedoogde verkooppunten van cannabis. In circa twee derde van de coffeeshops kunnen klanten niet alleen cannabis kopen, maar ook (zonder tabak) consumeren. In ruim een kwart (27%) kan alleen cannabis worden afgehaald.

Zeven coffeeshops waren in 2024 tijdelijk gesloten vanwege een straf voor een overtreding. Voor het eerst sinds 2010 is een nieuwe gemeente toegevoegd is aan de lijst van ‘coffeeshopgemeenten’.

In zeventig procent van alle gemeenten is geen coffeeshop

Van de 342 Nederlandse gemeenten hebben er 233 (68%) een nulbeleid: er worden géén verkooppunten van cannabis gedoogd. Zes gemeenten (2%) voeren geen beleid op het gebied van coffeeshops, dat is er één minder dan bij de vorige meting.

Bijna alle coffeeshopgemeenten hanteren een maximum voor wat betreft het aantal coffeeshops. En in bijna de helft (47%) van deze gemeenten werd in de periode 2023-2024 gebruik gemaakt van de Wet Bibob, die gemeenten in staat stelt om aanvragers van vergunningen te screenen en zo misbruik van vergunningen tegen te gaan.

50 coffeeshopgemeenten zijn van plan om in 2025 en 2026 beleidswijzigingen door te voeren. Bij 29 van hen zijn de plannen (nog) niet concreet uitgewerkt en/of nog vertrouwelijk. De andere 21 coffeeshopgemeenten geven aan dat geplande wijzigingen te maken hebben met het actualiseren van het beleid en 2 daarvan wachten de uitkomsten van het Experiment Gesloten Coffeeshopketen af.

Waarom alleen afhalen zo’n slecht idee is voor coffeeshops

Niet in het officiële rapport, maar wel een punt van aandacht volgens ons is de trend – ingezet tijdens corona – dat een coffeeshop niets meer is dan een afhaalloket. Juist de sociale functie van een coffeeshop – een andere en misschien toepasselijkere naam zou in dit opzicht cannabiscafé  zijn – dreigt hiermee in gevaar te komen.

En er dreigt een nog veel groter gevaar, vrezen wij. Wanneer het wietexperiment dat op dit moment draait in 10 steden succesvol is (en daaraan twijfelt eigenlijk al niemand meer nu), wordt het uitgerold over heel Nederland. Wat zou onze overheid vervolgens beletten om dan ook de lijnen tussen legale wietteelt en legale verkoop flink in te korten?

Oftewel de coffeeshops – toch al steeds meer getransformeerd in commerciële afhaalloketten immers – ertussenuit te halen en de verkoop in afhaalloketten zelf ter hand te nemen? Met afhaalbalies of zelfs afhaalautomaten, eventueel in panden van de plaatselijke apotheken…

Precies die move is volgens ons dus het gevaar als je het sociaal-maatschappelijke van de coffeeshop sloopt omwille van veel gemakkelijkere omzet tegen minder exploitatiekosten. Draai deze onzalige trend terug en zorg dat je als cannabiscafé/coffeeshop net zo onmisbaar bent voor de wietliefhebbers als een normaal café is voor bier- en wijndrinkers die van gezelligheid met mate(n) houden!

Het gehele rapport ‘Coffeeshops in Nederland 2024‘ kun je HIER downloaden

[openingsbeeld: Shutterstock]

(advertentie)